Na czym polega CIT estoński i komu się opłaca?

CIT estoński to stosunkowo nowe rozwiązanie w polskim porządku prawnym, które z roku na rok cieszy się coraz większym zainteresowaniem podatników. Jakie są jego zasady? Kto może z niego skorzystać i czy zawsze jest to opłacalne dla przedsiębiorstwa?

Co to jest CIT estoński?

CIT estoński to potoczna nazwa ryczałtu od dochodów spółek, czyli formy opodatkowania dochodów z działalności określonych podatników CIT. Rozwiązanie to wprowadzone zostało do polskiego porządku prawnego w 2021 roku i rekomendowane jako prosty oraz przyjazny model opodatkowania wybranych spółek. Wśród najważniejszych korzyści płynących z CITu estońskiego ustawodawca wymieniał:

• uproszczony sposób rozliczania,
• brak bieżącego podatku i poprawę płynności finansowej podatnika,
• możliwość oszczędzenia.

W swoim założeniu ryczałt od dochodów spółek miał też zachęcić do inwestowania, promować innowacyjność firm i zwiększyć konkurencyjność polskiego rynku. Czy tak się stało?

CIT estoński – dla kogo?

Zgodnie z danymi udostępnianymi przez Ministerstwo Finansów w serwisie gov.pl na dzień 31 maja 2024 roku CITem estońskim rozliczało się w Polsce ponad 17,5 tys. podmiotów.

Z CIT estońskiego mogą skorzystać:

• proste spółki akcyjne,
• spółki z o.o.,
• spółki akcyjne,
• spółki komandytowe,
• spółki komandytowo-akcyjne,
• proste spółki akcyjne.

Ustawodawca zastrzegł dodatkowo, że muszą one spełnić łącznie następujące warunki:

1. Struktura przychodów: Przychody pasywne (np. odsetki, prawa autorskie) nie mogą stanowić więcej niż 50% całości przychodów.
2. Zatrudnienie: Minimum 3 pracowników na pełnych etatach w przypadku dużego podatnika lub 1 pracownik w przypadku małego podatnika.
3. Struktura udziałów: Wspólnikami muszą być wyłącznie osoby fizyczne, które nie posiadają praw majątkowych związanych z fundacjami, trustami lub innymi stosunkami powierniczymi (z wyjątkiem fundacji rodzinnych).
4. Brak własności w innych podmiotach: Spółka nie może posiadać udziałów, akcji ani praw majątkowych w innych spółkach, funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania.
5. Brak obowiązku sporządzania sprawozdań finansowych: Spółka korzystająca z CIT estońskiego nie może być zobowiązana do ich sporządzania (z wyjątkiem celów określonych w przepisach o rachunkowości).
6. Złożenie zawiadomienia: Podatnik musi zgłosić wybór CIT estońskiego do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w wyznaczonym terminie – do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym ma obowiązywać CIT estoński.

Skorzystanie z wyboru opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek możliwe jest także w przypadku nowopowstałych podmiotów. Warunek dotyczący struktury przychodów określany jest wówczas w oparciu o pierwszy rok podatkowy, a zatrudnienia określonej liczby pracowników dotyczy nieobejmowania roku rozpoczęcia działalności i następnych 2 lat podatkowych.

W sposób szczególny ustawodawca określił także warunki korzystania z CITu estońskiego przez tzw. małych podatników. Warunek dotyczący zatrudnienia na umowę o pracę zmodyfikował bowiem do konieczności zatrudnienia co najmniej jednej osoby, a w przypadku umowy innej niż umowa o pracę wydatki związane z wynagrodzeniem muszą wynosić co najmniej przeciętne wynagrodzenie.

Jak się zatem okazuje krąg podatników, które mogą skorzystać z opodatkowania ryczałtem od przychodów spółek, jest szeroki.

Zasady opodatkowania CITem estońskim

Najważniejszą zasadą opodatkowania ryczałtem od przychodów spółki jest brak konieczności opłacania podatku dochodowego do chwili wypłaty zysku ze spółki w postaci dywidendy. Zatem podatek CIT nie jest płacony co miesiąc, czy też kwartalnie, ale podatnik sam wybiera moment, w którym nastąpi opodatkowanie.

Kolejną korzyścią płynącą z wyboru tej formy rozliczenia z fiskusem jest niższa stawka podatku dochodowego – wynosi ona 20%, a w przypadku tzw. małych podatników 10%.

Choć z pozoru to niewielkie różnice w stosunku do klasycznego opodatkowania, trzeba pamiętać, że  poza CITem wspólnicy spółki muszą w chwili wypłaty dywidendy zapłacić jeszcze PIT, czyli podatek dochodowy od osób fizycznych. Tu oszczędności są znacznie bardziej odczuwalne. Efektywna stawka podatku wynosi bowiem 25%, a dla małych podatników zaledwie 20% W przypadku zysku na poziomie 1 mln zł daje to zatem odpowiednio ponad 90 tys. zł i 60 tys. zł oszczędności.

Definicja małego i dużego podatnika

Mały podatnik – zgodnie z przepisami prawa, małym podatnikiem jest podmiot, którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku VAT) w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła równowartości 2 milionów euro w przeliczeniu na złotówki według kursu średniego ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedniego. W przypadku CIT estońskiego mały podatnik korzysta z preferencyjnych warunków, takich jak:

• niższa efektywna stawka podatkowa (10% zamiast 20%),
• zmniejszone wymagania w zakresie zatrudnienia (1 pracownik zamiast 3).

Duży podatnik – jest to podmiot, który przekracza próg przychodów wyznaczony dla małego podatnika. W przypadku dużych podatników obowiązują standardowe zasady CIT estońskiego, m.in. wyższa efektywna stawka podatkowa wynosząca 20%, a także pełne wymagania dotyczące liczby zatrudnionych pracowników (minimum 3 osoby na pełny etat).

Analiza korzyści i ryzyk CIT estońskiego

Korzyści z CIT estońskiego:

1. Efektywna stawka podatkowa: Dzięki odroczeniu CIT i mniejszym obciążeniom PIT, efektywna stawka wynosi od 20% do 10% dla małych podatników.
2. Poprawa płynności finansowej: Odroczenie podatku pozwala firmom zatrzymać więcej środków na inwestycje.
3. Uproszczenie księgowości: Mniej skomplikowane raportowanie finansowe, co zmniejsza obciążenia administracyjne.

Ryzyka związane z CIT estońskim:

1. Utrata korzyści: Niespełnienie warunków może skutkować koniecznością powrotu do tradycyjnych rozliczeń.
2. Ograniczenia przychodowe: Przychody pasywne powyżej 50% wykluczają przedsiębiorstwo z CIT estońskiego.

Co to jest przychód pasywny?

Przychód pasywny to przychód uzyskiwany z działalności, która nie wymaga aktywnego zaangażowania w prowadzenie operacji biznesowych. W kontekście CIT estońskiego, za przychody pasywne uważa się między innymi:

• przychody z wierzytelności,
• odsetki i pożytki od wszelkiego rodzaju pożyczek,
• przychody z części odsetkowej raty leasingowej,
• przychody z poręczeń i gwarancji,
• przychody z praw autorskich lub praw własności przemysłowej,
• przychody ze zbycia praw autorskich, praw własności przemysłowej lub realizacji praw z instrumentów finansowych,
• przychody z transakcji z podmiotami powiązanymi.

Szczegółowe warunki dotyczące zatrudnienia przy CIT estońskim

Warunki dotyczące zatrudnienia różnią się dla małych i dużych podatników. Oto szczegółowe wymogi:

Dla dużego podatnika:

• firma musi zatrudniać co najmniej 3 pracowników na podstawie umowy o pracę (w przeliczeniu na pełne etaty) przez minimum 300 dni w roku podatkowym,
• jeśli rok podatkowy jest krótszy, wymagane jest zatrudnienie przez co najmniej 82% dni przypadających w tym okresie,
• zatrudnione osoby nie mogą być udziałowcami, akcjonariuszami ani wspólnikami spółki.

Alternatywnie, jeżeli pracownicy są zatrudnieni na umowy inne niż o pracę, firma musi ponosić na ich rzecz miesięczne wydatki w wysokości minimum trzykrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w sektorze przedsiębiorstw. Na wynagrodzenie to muszą być odprowadzane zaliczki na podatek dochodowy oraz składki ZUS.

Dla małego podatnika:

• wystarczy zatrudnienie 1 pracownika na podstawie umowy o pracę w przeliczeniu na pełny etat,
• alternatywnie, w przypadku innych form zatrudnienia, wydatki na wynagrodzenie muszą wynosić co najmniej 1-krotność przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w sektorze przedsiębiorstw, wraz z obowiązkiem odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy i składek ZUS.

Ważne uwagi:

• warunki dotyczące zatrudnienia nie obowiązują w pierwszym roku działalności firmy ani w kolejnych dwóch latach dla nowo założonych spółek,
• zatrudnienie na wymaganym poziomie jest jednym z kluczowych warunków korzystania z CIT estońskiego – jego niespełnienie może skutkować koniecznością rezygnacji z tej formy opodatkowania.

CIT estoński a koszty

CIT estoński eliminuje konieczność kalkulowania kosztów uzyskania przychodów, co oznacza, że firmy z niskimi kosztami operacyjnymi mogą na tym skorzystać. Jeśli Twoja firma generuje wysokie koszty (np. inwestycyjne czy związane z produkcją), tradycyjne opodatkowanie może być korzystniejsze, ponieważ pozwala odliczyć te wydatki od przychodów.

Porównanie CIT estońskiego z tradycyjnym CIT

CIT estoński – kiedy warto z niego skorzystać?

Jako że liczba podmiotów, które korzystają z CITu estońskiego jako formy opodatkowania osiąganych przez siebie dochodów, jest niższa niż przewidywały to prognozy w 2021 roku, pojawia się pytanie, dlaczego ustawodawca przyjął niewłaściwe założenia i komu w takim razie opłaca się wybór takiego rozwiązania?

Odpowiedź na pierwsze z nich wydaje się mieć ścisły związek z pierwotnymi założeniami opodatkowania spółek ryczałtem. Wprowadzone przepisy, mimo że miały być czytelne i przejrzyste, zakładały stosunkowo dużo wyłączeń, co skutkowało obawami wielu przedsiębiorców. Dzisiejsze znowelizowane przepisy dość precyzyjnie określają jednak warunki takiego opodatkowania, co znajduje swoje odzwierciedlenie w statystykach. Przedsiębiorcy szukający oszczędności wybierają CIT estoński nie tylko dlatego, że pozwala on na zapłacenie niższego efektywnego podatku, ale też dlatego, że pozwala oszczędzić m.in. na prowadzeniu uproszczonych rozliczeń.

Spółka może ponadto dysponować na co dzień większymi kwotami i tym samym poszerzać zakres inwestycji oraz poprawić płynność finansową przedsiębiorstwa. Nie ma także konieczności ustalania kosztów uzyskania przychodów ani obliczania podatkowych odpisów amortyzacyjnych. Pozostaje jedynie prowadzenie zwykłej księgowości i kontrolowanie, aby przychody z innych źródeł nie przekroczyły zastrzeżonych przez ustawodawcę 50% przychodów z działalności. W tym zaś świadomemu przedsiębiorcy pomoże wykwalifikowane biuro rachunkowe.

Pytania, które powinien sobie zadać przedsiębiorca rozważający CIT estoński

1. Czy zatrzymujesz większość zysków w firmie?
2. Czy masz mało przychodów pasywnych (mniej niż 50% całości)?
3. Czy planujesz znaczące inwestycje w rozwój działalności?
4. Czy masz mało kosztów do odliczenia?
5. Czy spełniasz wymogi dotyczące zatrudnienia (3 pracowników w przypadku dużego podatnika lub 1 pracownik w przypadku małego podatnika)?

Jeśli w przypadku Twojej firmy odpowiedź na większość powyższych pytań jest twierdząca, powinieneś poważnie rozważyć CIT estoński.

Jeśli zastanawiasz się nad przejściem na CIT estoński i chciałbyś dowiedzieć się więcej na ten temat – zapraszamy do kontaktu z naszym biurem rachunkowym.

Zobacz również:
Czym jest i jak działa fundacja rodzinna?
Rejestracja VAT krok po kroku – kto ma obowiązek, kto jest zwolniony